Thúc đẩy nỗ lực giảm thiểu tác hại do khói thuốc

Tiến bộ khoa học đã thúc đẩy sự phát triển của sản phẩm cung cấp nicotin không khói, nhiều chính phủ trên thế giới đã và đang nắm bắt cơ hội này.

Trong những năm gần đây, đề tài về giảm thiểu tác hại thuốc lá đã và đang trở thành chủ đề gây tranh luận không chỉ trên thế giới mà còn diễn ra sôi nổi tại Việt Nam. Điều này có thể đặt ra thách thức cho các cơ quan quản lý. Ông Brett Taylor, Đại diện chi nhánh Philip Morris International (PMI) tại Việt Nam, chia sẻ rằng vai trò quản lý của các cơ quan nhà nước đang trở nên ngày một khó khăn hơn, với những thông tin sai lệch cũng như hoạch định quy định bị chi phối bởi ý thức hệ mà truyền thông tại một số quốc gia đưa tin. Những thông tin như vậy có thể gây nhầm lẫn cho các cơ quan quản lý, những người hút thuốc và toàn xã hội, và chỉ nhằm duy trì hiện trạng, và hiện trạng đó là hàng triệu người sẽ tiếp tục hút thuốc lá điếu đốt cháy.

Đến nay, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới vẫn còn là đề tài gây tranh luận không chỉ trên thế giới mà còn xảy ra tại Việt Nam. Mọi người nghi ngờ vào cơ sở khoa học của các sản phẩm không khói, theo ông, đâu là nguyên nhân của những nghi ngờ này?

Câu hỏi cơ bản là, làm thế nào chúng ta có thể tự tin rằng những phát kiến đổi mới sẽ tốt hơn những gì chúng thay thế? Với tư cách người tiêu dùng nói chung, chúng ta thường áp dụng các sản phẩm và phát kiến đổi mới, vì chúng giúp cuộc sống của chúng ta trở nên dễ dàng hơn, nhanh chóng hơn, thuận tiện hơn; hoặc giúp chúng ta cảm thấy bản thân mình trở nên hoàn thiện hơn.

Về các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, nhiều tranh luận xoay quanh thực tế rằng các sản phẩm này không phải là không có rủi ro, và do đó, một số người đặt câu hỏi, liệu chúng có thể cải thiện sức khỏe cộng đồng hay không. Theo quan điểm của chúng tôi, các sản phẩm như sản phẩm thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử, mặc dù không hoàn toàn vô hại, là những phát kiến đổi mới giúp giải quyết những vấn đề sức khỏe cộng đồng liên quan đến việc hút thuốc trên phạm vi toàn cầu.

Quá trình đốt cháy là nguyên nhân sản sinh phần lớn các hợp chất có hại được tìm thấy trong khói thuốc lá điếu đốt cháy, cũng như dẫn đến các bệnh lý liên quan đến việc hút thuốc.

PMI sẽ phản ứng như thế nào đối với những nghi ngờ đến từ những nhà quản lý lẫn cộng đồng, xoay quanh cam kết của công ty về một “tương lai không khói thuốc”?

PMI hoàn toàn cam kết trong nỗ lực kiến tạo tương lai không khói thuốc. Trên phạm vi toàn cầu, chúng tôi đã và đang chuyển đổi những hoạt động kinh doanh, giá trị văn hóa cũng như phương thức làm việc nhằm thực hiện cam kết đó; đồng thời, chúng tôi tin tưởng và kiên tâm trong hành trình hiện thực hóa sứ mệnh này. Kể từ năm 2008, chúng tôi đã đầu tư vào những hoạt động phát triển, kiểm chứng khoa học, sản xuất, thương mại hóa và liên tục đổi mới cho danh mục các sản phẩm không khói. Tại PMI, có hơn 430 chuyên gia làm việc trong mảng nghiên cứu và phát triển, bao gồm hơn 300 nhà khoa học lỗi lạc trên thế giới thuộc 30 lĩnh vực khoa học và kỹ thuật, chẳng hạn như khoa học lâm sàng, độc tính hệ thống và điện tử học dân dụng.

Và PMI đang có những bước tiến quan trọng. Hiện tại, ước tính hơn 16 triệu người trên khắp thế giới đang dùng các sản phẩm thuốc lá làm nóng của PMI, 72% trong số đó đã cai hoàn toàn thuốc lá. Các sản phẩm không khói của chúng tôi đang được thương mại hóa trên 61 thị trường, như là Nhật, Hàn Quốc, Philippines, Malaysia, Nga, Đức, Anh…

Gần đây, một cột mốc quan trọng đã được công bố tại Mỹ, khi Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã cho phép hệ thống thuốc lá làm nóng bằng thiết bị điện (IQOS) của PMI được kinh doanh với thông tin “Sản phẩm Thuốc lá Điều chỉnh Nguy cơ – Giảm thiểu Phơi nhiễm” (MRTP).

Đây là một minh chứng điển hình khẳng định vai trò quan trọng của Chính phủ và các cơ quan công quyền trong việc cung cấp thông tin rõ ràng và chính xác về danh mục sản phẩm mới này. Chúng tôi tin tưởng rằng, sự phối hợp phù hợp giữa lãnh đạo chính phủ và sáng kiến ​​thương mại sẽ thúc đẩy mạnh mẽ những nỗ lực giảm thiểu gánh nặng về sức khỏe do nạn hút thuốc mang đến.

Tuy nhiên, chúng ta cũng thấy rõ ràng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đang phát triển quá nhanh so với hệ thống quản lý hiện có. Điều này không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà còn một số nước trên thế giới. Theo ông những cơ sở nào có thể giúp các cơ quan quản lý nhà nước nắm bắt cũng như quản lý sản phẩm này một cách phù hợp?

Nhu cầu cho những sản phẩm thế hệ mới trong bộ phận những người hút thuốc trưởng thành trên khắp thế giới và ở Việt Nam, đang ngày một rõ ràng và phổ biến. Trong trường hợp không có khung quy định cụ thể, nhu cầu này có nguy cơ bị những kẻ buôn bán bất hợp pháp “lợi dụng”, hoặc thậm chí tệ hơn, là sự tràn lan của các sản phẩm chợ đen chưa qua kiểm định nghiêm ngặt.

Xã hội cần nhận được thông tin chính xác và không gây hiểu nhầm dựa trên sở cứ khoa học, giúp họ đưa ra những quyết định sáng suốt. Đây là lý do tại sao chúng tôi đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực R&D cũng như dành nguồn lực đáng kể trong hoạt động chia sẻ các nghiên cứu của mình và đón nhận những bàn luận và hiệu đính từ cộng đồng khoa học.

Nhằm đẩy nhanh sự hoàn thiện về khung quản lý, các nhà hoạch định chính sách cũng có thể tham chiếu trên những quốc gia đang tiến xa hơn trong hoạt động kiểm chứng khoa học và triển khai các chính sách, nhằm cho phép tiếp cận những lựa chọn thay thế tốt hơn cho thuốc lá điếu đốt cháy. Anh Quốc, Mỹ, New Zealand, Hy Lạp và Nhật là một số trong những cơ quan quản lý đã đưa ra các sáng kiến ​​nhằm công nhận bản chất khác nhau của các sản phẩm không khói thuốc, đồng thời đặt ra các quy tắc cho phép người hút thuốc tiếp cận và nhận được thông tin về các sản phẩm thay thế ít độc hại dựa trên hệ thống sở cứ khoa học.

Có ý kiến cho rằng, đây chưa phải là thời điểm để chúng ta hợp thức hóa các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới cho đến khi hệ thống pháp lý và khoa học của sản phẩm này hoàn thiện. Ông nhận định sao về vấn đề này?

Hiện đã có hàng ngàn người trưởng thành dùng các sản phẩm thế hệ mới này tại Việt Nam. Do chưa có khuôn khổ quy định chính thức, các sản phẩm này đang được cung ứng từ những người buôn hàng phi pháp. Điều này khiến người dùng đối mặt với nguy cơ sử dụng các sản phẩm chưa qua kiểm định nghiêm ngặt. Ngoài ra, các sản phẩm, hiện đang được “quảng cáo” và kinh doanh trái phép trên mạng sẽ mang đến những hậu quả khôn lường. Do đó, bảo vệ người dùng là  lý do tiên quyết cho sự cấp thiết cần đặt ra một khuôn khổ pháp lý cho các sản phẩm này.

Những nhà chức trách tại một số quốc gia như Mỹ và Anh Quốc đã công nhận điều này, đồng thời triển khai các chính sách nhằm cho phép tiếp cận những sản phẩm thay thế tốt hơn này, giúp những người lựa chọn tiếp tục hút thuốc cai thuốc lá điếu đốt cháy. Đối với các chính phủ và cơ quan y tế, họ nên nắm bắt cơ hội thiết lập các quy định tiếp tục ngăn cản mọi người bắt đầu hút thuốc và khuyến khích việc cai thuốc, đồng thời tạo điều kiện tiếp cận với các phát kiến không khói thuốc có trách nhiệm, là một lựa chọn tốt hơn cho những người hút thuốc lựa chọn tiếp tục hút thuốc lá điếu đốt cháy.

Vậy theo ông, điều chúng ta cần làm hiện giờ là gì nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dùng đối với các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, đồng thời đảm bảo các nỗ lực kiểm soát thuốc lá không bị loãng?

Lựa chọn tốt nhất cho mọi người là, ngay từ đầu, đừng bao giờ hút thuốc, hoặc đối với những người đang hút thuốc, hãy cai đồng thời nicotin và thuốc lá. Trường hợp những người trưởng thành nếu lựa chọn tiếp tục hút thuốc nên được trao cơ hội chuyển đổi sang các sản phẩm thay thế tốt hơn.

Một khuôn khổ quy định phù hợp có thể giúp đẩy nhanh việc chuyển đổi thông qua việc công nhận rằng không phải tất cả các sản phẩm thuốc lá đều có cùng nguy cơ như nhau, đảm bảo người hút thuốc trưởng thành được tiếp cận với các sản phẩm ít độc hại hơn cũng như nhận được những thông tin cần thiết để đưa ra những quyết định tốt hơn cho sức khỏe của họ. Điều này có nghĩa quy định về hành lang pháp lý cần dựa trên mức độ rủi ro của sản phẩm, nền tảng sở cứ khoa học, nhằm giám sát và giảm thiểu những hậu quả không mong muốn, cũng như ngăn chặn trẻ vị thành niên tiếp cận với tất cả các sản phẩm có chứa nicotine. Hướng tiếp cận này chắc chắn mang lại giá trị bổ trợ cho những chiến lược kiểm soát thuốc lá hiện có.